Như các bạn đã biết, nghề nào cũng có 1 con đường phát triển riêng (career path), và mỗi người khi dấn thân vào thì càng có lộ trình rõ ràng sẽ đi đúng hướng và càng nhanh tới đích hơn. Kỹ sư cầu nối cũng thế, chia theo các mức level BrSE. Khác với các bạn khởi nghiệp, yếu tố hên xui cao vời vợi, những anh em làm công ăn lương đường đi ít gập gành hơn, tức là nếu kỹ năng (cứng + mềm) càng tốt, mức lương sẽ tỉ lệ thuận theo.
Cách đây vài năm mình có hỏi các sếp về con đường phát triển sự nghiệp của BrSE nhưng nhận được các câu trả lời lấp lửng. Thực sự khi đó cũng đắn đo không biết có nên theo nghiệp này không. Hỏi vài anh đi trước thì ngay cả các anh cũng không có 1 cái nhìn rõ ràng. Vậy nên mình đành tự đi tìm đáp án. Cũng trải qua một thời gian khá dài mới hình dung được từ mốc xuất phát điểm và đích đến. Các bạn tham khảo hình rồi mình sẽ giải thích kỹ hơn ở phần dưới
Beginner
Ở mức newbie (mới vào nghề) thì không thể tự mình làm được. Hoặc khách hàng không dám để bạn làm độc lập. Cần có các anh/chị Br cứng dìu dắt 1 thời gian. Nếu gặp cao nhân chỉ dạy cộng với bản thân chịu học hỏi thì chỉ tầm 1-2 năm sẽ tiến lên mức level 1 – làm việc độc lập được. Cơ hội để các bạn được qua onsite phụ thuộc vào kỹ thuật của bạn có giỏi ko hoặc là cần cho dự án không, tiếng Nhật hay tiếng Anh chỉ là lợi thế chứ không bắt buộc phải tốt. Nếu hết dự án thì khả năng cao là sẽ được gửi trả lại nơi xuất phát để trau dồi thêm 🙁
Lý do phần kinh nghiệm mình để trống vì có rất nhiều bạn vừa mới tốt nghiệp đã được điều động qua JP làm dự án, ngay trong team mình cũng có 😀 nhưng mà các bạn ấy kỹ thuật rất chắc do quá trình sinh viên học hành đường hoàng nên ra trường có thể code được ngay.
Level 1 – Có thể làm việc độc lập
Ở mức này các bạn cần phải có 1 chút kỹ năng mềm : kỹ năng trình bày, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, giao tiếp (với khách hàng và đội offshore). Vì vậy nên tiếng Nhật cần thiết phải đạt tương đương N2. Ngoài ra tiếng anh cũng phải có 1 vốn kha khá, ít nhất là có thể search tìm tài liệu kỹ thuật hay cách fix bug trên stackoverflow. Về kinh nghiệm làm việc thì thường phải có ít nhất 2 năm chinh chiến. Bên cạnh code cứng hơn thì 2 năm này sẽ học được cách làm việc cũng như các qui trình mần phần mềm (mình sẽ viết riêng 1 bài về qui trình).
Ở mức này thì thường làm việc thiên hướng kỹ thuật nhiều hơn là communicate, hết dự án có thể nhảy qua dự án khác chiến tiếp 1 mình hoặc với team khác đều ok cả. Cơ hội phụ thuộc vào bạn rành bao nhiêu ngôn ngữ vậy nên 2 năm kinh nghiệm chính là thời gian để các bạn rèn luyện cái này.
Level 2 – Onsite lead/External Project Manager
Điều kiện là JP phải cực kỳ trôi chảy để họp hành – báo cáo … vs xin lỗi khách hàng 😀 . Các bạn đừng vội cười vì quản lý 1 team chắc chắn không xảy ra cái này cũng cái khác. Vậy nên việc đó cũng thỉnh thoảng không tránh được.
Kỹ năng mềm là phải có để làm việc với anh em trong team sao cho đắc nhân tâm. Chứ kiểu quản lý mà dek quan tâm đến nguyện vọng người khác. Cái gì cũng cho mình là ngon – là đúng. Có ngày cũng bị mấy anh dev táng cho vỡ mặt. Cái chức danh onsite lead hay PM cũng chả là cái gì cả đâu (một khi dev nổi khùng). Nói nhỏ chứ ngày xưa làm dev dự án C#. Mình suýt táng ông Br vì cái tội giải thích mà ông éo nghe. Mặt lúc nào cũng kênh kiệu ta đây lại còn bắt code mấy thứ tào lao. Đi nhậu anh em mời dek uống mà chỉ kè kè vo ve các sếp.
Level 3 – Có kỹ năng đàm phán
Thường được gọi với chức danh PreSale. Tức là những người có thể gặp gỡ khách hàng để cùng bàn bạc, họp hành, định hình hướng đi – cách đánh dự án, làm proposal (提案書), estimate(見積書）. Và tham gia vào việc ký kết hợp đồng (tham gia góp ý chứ không đảm nhận). Người đảm nhận là Sale or Sếp – nếu dự án bự.
Ở mức này thì có 2 hướng. Hướng 1: đối với những dự án đặc thù công nghệ mới (hoặc quá cũ). BrSE phải expert technical để có thể bao quát và tìm hướng đi tốt nhất cho Project. Dự toán được số lượng người cần thiết cũng như thời gian cần thiết để làm. Số lượng người vs thời gian không phải tính theo kiểu càng nhiều người càng nhanh. 9 phụ nữ không thể sinh em bé trong 1 tháng 😀 . Hướng 2 : Không cần quá giỏi kỹ thuật vì phạm vi công việc ưu tiên tiếng nhật và cách xử lý vấn đề, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng chém gió (chém cho khách tin và giao việc, chém cho đội nhà bạt vía mà lo keep deadline).
Level 4 – Cảnh giới cao nhất của BrSE đạo pháp
Đây là cảnh giới cao nhất trong nghề. Mình có biết 1 anh xuất thân là BrSE hiện nay đã đạt được cảnh giới này. Siêu xe đổi xoành xoạch, cuộc sống viên mãn và là mơ ước của biết bao nhiêu người. Để đạt đến thì không phải cứ cố là được vì nó thuộc về đẳng cấp của tài năng + tầm nhìn chiến lược. Những người này nếu vẫn đang làm trong tổ chức thì cũng chỉ vì mục tiêu nào đó họ muốn đạt được ngoài vấn đề tiền bạc. Họ thừa sức để lập ra 1 công ty riêng và xây dựng thương hiệu cho mình.
Kết
Trong suốt bài viết mình không hề nhắc gì tới chuyện lương dù hình tổng hợp có ghi con số. Lý do mình muốn nhắn nhủ với các bạn là trước tiên hãy yêu nghề. Cố gắng làm tốt nhất có thể những gì trong phạm trách nhiệm. Giúp đỡ chia sẻ cho anh /chuỵ/chị/em khác. Rồi thu nhập sẽ dần dần tăng theo tuỳ vào các mức level BrSE. Không sớm thì muộn (không tăng thì đòi 😀 ). Ngoài ra đối với các bạn sinh viên, cơ hội của các bạn rất lớn. Vì nghành này đang cực kỳ khát nhân lực. Có rất rất nhiều dự án khủng bị lọt vào tay tụi trung quần què or mấy anh Ấn cà ri chỉ vì Việt Nam thiếu nhân lực BrSE.